1- Kanser Türlerinin Genel Sınıflandırması
Kanserler genellikle köken aldıkları dokuya ve hücre tipine göre sınıflandırılır. Ana kategoriler şunlardır:
Karsinomlar
Karsinomlar, epitelyal hücrelerden kaynaklanır ve en sık görülen kanser türleridir. Deri, akciğer, meme, prostat, mide ve kolon gibi birçok organı etkileyebilir. Alt türleri şunlardır:
- Adenokarsinom (salgı bezlerinden köken alır, örn. meme ve prostat kanseri)
- Skuamöz hücreli karsinom (daha yüzeyel epitellerde görülür, örn. cilt kanseri)
Sarkomlar
Bağ dokusundan (kemik, kas, kıkırdak, yağ, damarlar) kaynaklanan nadir kanser türleridir.
- Osteosarkom (kemik kanseri)
- Liposarkom (yağ dokusu kanseri)
Lösemiler
Kemik iliğindeki kan yapıcı hücrelerden kaynaklanır. Kanserli hücreler kana karışır.
- Akut lösemi (hızlı ilerler)
- Kronik lösemi (daha yavaş seyirli)
- Lenfomalar
Lenf sistemi hücrelerinden (özellikle lenfositlerden) oluşur.
- Hodgkin lenfoma
- Non-Hodgkin lenfoma
- Myelomlar
Plazma hücrelerinden (bir tür bağışıklık hücresi) kaynaklanır. En yaygın türü Multipl Myelomdur.
Merkezi Sinir Sistemi Tümörleri
Beyin ve omurilikteki hücrelerden kaynaklanır.
- Gliom (glial hücrelerden gelişir)
- Meningiom (beyin zarlarından kaynaklanır)
2- En Yaygın Kanser Türleri
Meme Kanseri
Kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Nadiren erkeklerde de görülebilir. Erken teşhis, tedavi başarısını ciddi oranda artırır.
Akciğer Kanseri
Tütün ürünlerinin tüketimiyle doğrudan ilişkilidir. Sessiz ilerlediği için genellikle geç evrede teşhis edilir.
Kolorektal Kanser
Kalın bağırsak ve rektumda görülür. Beslenme alışkanlıkları ve genetik yatkınlık önemli rol oynar.
Prostat Kanseri
Erkeklerde en sık görülen kanserlerden biridir. Genellikle yavaş ilerler ve ileri yaşlarda ortaya çıkar.
Mide Kanseri
Daha çok Doğu Asya ülkelerinde yaygındır. Helicobacter pylori enfeksiyonu ve beslenme alışkanlıkları risk faktörüdür.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri
HPV (insan papilloma virüsü) ile doğrudan ilişkilidir. Aşı ve düzenli tarama ile önlenebilir.
Cilt Kanseri
- Bazal hücreli karsinom
- Melanom (en tehlikeli formu)
Güneşin zararlı UV ışınlarına uzun süre maruz kalmak başlıca nedenidir.
3- Nadir Kanser Türleri
- Pankreas Kanseri: Erken belirtileri çok azdır, genellikle geç evrede fark edilir.
- Karaciğer Kanseri: Hepatit B ve C enfeksiyonları risk faktörleri arasındadır.
- Böbrek Kanseri: Genellikle tesadüfen yapılan görüntülemelerde saptanır.
- Tiroid Kanseri: Genellikle iyi seyirlidir ama takip edilmelidir.
Her Kanser Türü Farklıdır
Her kanser türü, tedaviye verdiği yanıt, yayılma biçimi ve prognoz açısından farklılık gösterir. Bu nedenle erken teşhis, kişiye özel tedavi planları ve psikososyal destek büyük önem taşır.
Kanserle mücadelede sadece tıbbi tedavi değil; aynı zamanda duygusal, sosyal ve psikolojik destek de kritik bir rol oynar. Bu süreçte sağlık profesyonelleri kadar yakın çevrenin anlayışı ve desteği de iyileşme sürecini etkiler.