Kanser tanısı almak, sadece fiziksel bir hastalıkla değil, aynı zamanda ciddi bir duygusal ve psikolojik süreçle yüzleşmektir. Bu süreçte kişinin yaşamı bir anda değişebilir; korkular, belirsizlikler, kaygılar ve yas duygusu gibi yoğun duygusal tepkiler ortaya çıkabilir. İşte tam da bu noktada psikoonkoloji devreye girer.
Psikoonkoloji Nedir?
Psikoonkoloji, kanser hastalarının ve yakınlarının yaşadığı psikolojik süreçleri inceleyen, hem ruh sağlığı hem de onkoloji bilim dallarının kesişiminde yer alan bir alandır. Temel amacı; tanı, tedavi ve hastalık sürecinde bireylerin psikolojik dayanıklılıklarını desteklemek, yaşam kalitelerini artırmak ve duygusal zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olmaktır.
Psikoonkolojinin Kapsamı Nelerdir?
Psikoonkoloji, yalnızca hasta bireyle değil, aynı zamanda hasta yakınlarıyla da ilgilenir. Kapsamı oldukça geniştir:
- Tanı anındaki psikolojik tepkiler (şok, inkar, korku)
- Tedavi sürecinde yaşanan stres ve kaygılar
- Beden imajında değişim ve özgüven sorunları
- Yorgunluk, tükenmişlik ve depresyon
- Hastalıkla baş etme mekanizmaları
- Aile dinamiklerinde değişim ve bakım veren yükü
- Nüks veya ölümle ilgili düşünceler ve yas süreci
Neden Önemlidir?
Kanserle mücadele eden bireylerin çoğunda anksiyete, depresyon, uyum bozuklukları ve travma sonrası stres belirtileri görülmektedir. Bu duygusal yük, sadece tedavi sürecini zorlaştırmakla kalmaz, aynı zamanda bağışıklık sistemini etkileyerek iyileşme sürecine de zarar verebilir.
Psikoonkolojik destek ise bu süreci daha sürdürülebilir, dayanılabilir ve insani hale getirir. Kişiye yalnız olmadığını, duygularının anlaşılabilir olduğunu hatırlatır ve ruhsal dayanıklılığı artırır.
Hangi Müdahaleler Uygulanır?
Psikoonkolojide kullanılan yöntemler arasında şunlar yer alır:
- Psikoeğitim (hastalık ve tedavi hakkında doğru bilgi verilmesi)
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ile düşünce ve duygu düzenleme
- Gevşeme egzersizleri ve nefes teknikleri
- Destekleyici bireysel ya da grup terapileri
- Aile ve çift terapisi
- Yas ve travma terapileri
- Psikoonkoloji Kimlere Yöneliktir?
- Yeni tanı almış hastalara
- Uzun süreli tedavi gören bireylere
- Hastalığı tekrarlayan ya da metastatik olanlara
- Remisyonda olan ve “şimdi ne olacak?” kaygısı yaşayanlara
- Kaygı, depresyon ya da tükenmişlik yaşayan bakım verenlere
Kanserle Savaşta Ruh Sağlığı Yanınızda
Unutmamalıyız ki kanserle mücadele sadece fiziksel bir süreç değildir. Ruhun da iyileşmeye, desteklenmeye, anlaşılmaya ihtiyacı vardır. Psikoonkoloji, bu çok katmanlı sürecin en hassas yapı taşlarından biridir. Hem hastaya hem de yakınlarına “yalnız değilsiniz” demenin profesyonel ve şefkatli bir yoludur.